13 listopada 2020

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił stanowisko Okręgowego Zarządu 
Małopolskiego PZD w Krakowie w sprawie regulacji stanu prawnego
nieruchomości zajmowanych przez ROD Gaj w Trzebini  w trybie  art. 76 ustawy o rod

Copyrights © 2021 by Okręg Małopolski PZD w Krakowie All rights reserved.

Wnioskiem z dnia 14 grudnia 2015 roku OZM PZD w Krakowie zwrócił się do Starosty Chrzanowskiego o wydanie decyzji stwierdzającej nabycie prawa użytkowania nieruchomości zagospodarowanej pod ROD „Gaj” Trzebinia. Nieruchomość ta została bowiem przekazana w użytkowanie na potrzeby założenia pracowniczego ogrodu działkowego dla pracowników Kopalni Węgla Kamiennego „Siersza”. Starosta Chrzanowski odmówił stwierdzenia nabycia prawa użytkowania na rzecz PZD nieruchomości, bowiem jego zdaniem nieruchomość zajęta pod ROD jako mienie rozdysponowane wobec ustanowienia użytkowania wieczystego i zarządu odpowiednio na rzecz Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Nadleśnictwo w Chrzanowie i Kopalni Węglowej Spółka Akcyjna w Katowicach na rzecz innego podmiotu, nie mogą być przedmiotem decyzji stwierdzającej nabycie prawa użytkowania z dniem 19 stycznia 2014 roku.

 

OZM PZD w Krakowie wniósł odwołanie od decyzji organu I instancji podnosząc między innymi, że wyżej wymienione prawa nie są wykonywane, skoro ROD istnieje od lat 60. XX wieku, a ustawodawca w art. 75 i 76 ustawy o rod stwierdził nabycie prawa użytkowania z mocy prawa i nie uzależnił tego od rozdysponowania przez Gminę lub Skarb Państwa nieruchomością w innym trybie. OZM PZD w Krakowie stanął na stanowisku, że interpretacja przepisów art. 75 ust. 1 i 6 ustawy o rod, winna odbywać się z uwzględnieniem celu ustawy, jakim jest uregulowanie sytuacji prawnej gruntów zajmowanych przez rodzinne ogrody działkowe oraz zapewnienie stowarzyszeniom ogrodowym tytułu prawnego do tych gruntów, a jedyną przesłanką powstania prawa użytkowania na nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego zajętej przez ROD jest upływ 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o rod, chyba, że wcześniej zostanie wydana decyzja o likwidacji ROD. Skoro organ I instancji był uprawnionym do wydania decyzji o likwidacji ROD „Gaj” w Trzebini, w terminie 24 miesięcy od wejścia w życie ustawy o rod i miał wiedzę wówczas o złożonym przez OZM PZD w Krakowie wniosku, to miał możliwość w terminie ustawowym wydać decyzję o likwidacji ROD.

 

OZM PZD w Krakowie wskazał również, że ustawodawca chcąc definitywnie uregulować stan prawny istniejących ROD, przewidział, że pomimo funkcjonowania ogrodu na nieruchomości do którego stowarzyszenie ogrodowe nie ma tytułu prawnego i nie zachodzi żadna z przesłanek określonych w art. 76 ust. 1 ustawy o rod, w celu uchylenia niepewności prawnej, przy jednoczesnej akceptacji funkcjonowania tego ogrodu, przez właściciela gruntu (co objawia się bezskutecznym upływem 2 letniego terminu do wydania decyzji o likwidacji ogrodu) dochodzi
do nabycie ex lege prawa użytkowania, z chwilą upływu 24 miesięcznego terminu liczonego od dnia wejścia w życie ustawy, jeśli organ nie wydał decyzji o likwidacji ogrodu w tym terminie.

 

W ten sposób definitywnie rozwiązuje się kwestę tytułu prawnego do nieruchomości zajmowanych przez ROD, nawet kosztem akceptacji stanu bezprawności, jaki istniał dotychczas, podobnie jak przy innych instytucjach ustawodawczych w polskim systemie prawa. OZM PZD w Krakowie zwracał również uwagę, że przepisy ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych nie uzależniają dopuszczalności stwierdzenia nabycia przez stowarzyszenie ogrodowe prawa użytkowania na podstawie art. 75 ust. 6 powołanej ustawy od przesłanki "nienaruszania" praw innych osób. Ustawa wymaga, aby nieruchomość na której znajduje się ogród działkowy stanowiła własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Nie ma natomiast wymogu aby nieruchomość ta była w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa. Ustawodawca nie wskazał również, że przesłanką negatywną wydania kwestionowanej decyzji jest okoliczność, że nieruchomość znajduje się w użytkowaniu wieczystym lub zarządzie osoby trzeciej.

 

Zgodnie preambułą ustawy o rod celem jej przepisów jest "zapewnienie dalszego istnienia i rozwoju rodzinnych ogródków działkowych, jako stałych elementów infrastruktury gmin, które powinny być uwzględniane w procesie ich rozwoju dla dobra obecnego i przyszłych pokoleń". Celem ustawy było zatem stworzenie prawnych i organizacyjnych ram dla funkcjonowania rodzinnych ogrodów działkowych, stanowiących ważny element poprawiający jakość życia Polaków, przy czym nie chodzi tylko o użytkowników ogrodów, ale również inne osoby korzystające choćby z dobrodziejstwa jakim są walory ekologiczne ogrodów działkowych. Jednym z elementów tworzących ramy dla funkcjonowania ogrodów działkowych jest zapewnienie prawa użytkowania gruntów zajmowanych pod ogrody stowarzyszeniom prowadzącym ten typ rekreacji. Chodzi o pewność funkcjonowania ogrodów działkowych, w których, co oczywiste, efekty w zakresie odpowiedniego zagospodarowania terenu, tak aby przynosił on użytkownikom pożytki i spełniał swoją rekreacyjną funkcję występują po wielu latach od rozpoczęcia ich zagospodarowywania. Stąd ustawodawca w art. 75 i 76 ustawy o rod przewidział tryb zarówno wydawania decyzji o likwidacji ogrodu działkowego, jak i zasady nabywania przez stowarzyszenia ogrodowe prawa użytkowania gruntu należącego do Skarbu Państwa, na którym znajduje się ogród.

 

Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Od powyższej decyzji złożono skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który skargę oddalił, przychylając się do stanowiska organów administracji publicznej.

 

OZM PZD w Krakowie złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, która została uwzględniona w wyroku z dnia 15 października 2020 roku sygn. akt: I OSK 730/20. W wyroku tym Sąd uchylił wcześniejszy wyrok oraz decyzje organów obu instancji stwierdzając, że w wyniku błędnej wykładni przepisów nieprawidłowo przyjęto, że przysługiwanie prawa użytkowania wieczystego i prawa zarządu wyklucza zastosowanie art. 76 ust. 2 ustawy o rod.

 

Wykładnia prawna zaprezentowana przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie otwiera wprost drogę do uregulowania tytułu prawnego dla ROD „Gaj” w Trzebini. OZM PZD w Krakowie wyraża głęboką nadzieje, że prawomocne stanowisko wyrażone w wyroku NSA, pozwoli również na uzyskanie decyzji stwierdzających nabycie prawa użytkowania przez PZD do nieruchomości zajmowanych przez ROD, w tożsamych stanach prawnych.

 

                                                                   

 

                                                                 Okręgowy Zarząd Małopolski

                                                       PZD w Krakowie

 

Polski Związek Działkowców 

stowarzyszenie ogrodowe w Warszawie 

Okręg Małopolski w Krakowie